" Ίκνι ψε βίνιν"
«Φύγετε γιατί έρχονται…»
Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια.
Η πυρπόληση τριών χωριών της Βοιωτίας
από τους Γερμανούς, τον Αύγουστο του ‘43
Το βιβλίο του Γιώργου Μαστροδήμου «Φύγετε γιατί έρχονται…», φωτίζει τα δραματικά γεγονότα και ξαναθυμίζει την ναζιστική θηριωδία. Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης είναι η οφειλόμενη τιμή σε όσους θυσιάστηκαν για να ελευθερωθεί η Ελλάδα από τον γερμανικό ζυγό και ταυτόχρονα είναι καθοριστική συμβολή στην συλλογική αυτογνωσία και αυτοσεβασμό. Οι θηριωδίες των στρατευμάτων κατοχής οι οποίες καταγράφηκαν στην Ελλάδα σε εκατοντάδες μαρτυρικά χωριά και κωμοπόλεις που υπέστησαν την απάνθρωπη ναζιστική λαίλαπα, δεν μπορούν να ξεχαστούν. «Ίσως η πάροδος των δεκαετιών καθιστά την έρευνα των γεγονότων της Κατοχής περισσότερο ψύχραιμη, τη ματιά μας περισσότερο καθαρή. Το στοιχείο αυτό μαζί με το αδιαπραγμάτευτο χρέος μνήμης και τιμής προς όσους υπέφεραν, μας επιφορτίζει με το καθήκον περαιτέρω έρευνας», αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος κατάγεται από την Βοιωτία και θα συμμετέχει στην παρουσίαση του βιβλίου που έχει προγραμματιστεί για την
ΚΥΡΙΑΚΗ 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2024 στις 11:00 π.μ.
στο
ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ του ΔΗΜΟΥ ΘΗΒΑΙΩΝ
«Για έναν Γερμανό υπαξιωματικό που πυροβόλησαν οι αντάρτες έξω από την Δομβραίνα, κάτι που δεν απεδείχθη ότι σκοτώθηκε, τα τρία όμορφα χωριά και τα δυο ιστορικά μοναστήρια της Μακαριώτισσας και του Οσίου Σεραφείμ, έγιναν παρανάλωμα, και έντεκα πατριώτες εκτελέστηκαν, μεταξύ τους και ο Ιερομόναχος Αγαθάγγελος Αγγέλου, ένας ταπεινός λευίτης…», έχει γράψει ο Λάκης Σάντας.
Η εκδικητική μανία των Γερμανών σκόρπισε τον όλεθρο και τον οδυρμό. «Τα χωριά Χώστια, Κακόσι (σ.σ. Θίσβη) και Δόμβραινα δεν υπάρχουν πια! Ο πληθυσμός τα έχει εκκενώσει, τα έχει εγκαταλείψει. Ο πόλεμος έφερε την ανάγκη και τη δυστυχία. Γιατί; Διότι τα παραπάνω χωριά υποστήριξαν τους αντάρτες και συνεργάστηκαν μαζί τους. Τα γερμανικά όπλα έχουν τον λόγον. Οι αντάρτες, μόλις αντικρύσουν τα πυροβόλα μας, το βάζουν στα πόδια. Για σκεφτήτε καλά! Διακόψτε τις σχέσεις σας με τους αντάρτες. Κλίστε γι’ αυτούς τα σπίτια σας. Όταν μαθαίνετε, ότι κάπου υπάρχουν αντάρτες, να το αναφέρετε αμέσως στα γερμανικά στρατεύματα. Λέγετε στους αντάρτες να καταθέσουν τα όπλα. Θα το κάνετε αυτό; Τότε θα ζήσωμεν μαζί σας ειρηνικά. Δεν θα το κάνετε; Τότε θα αναγκασθήτε να αφήσετε τα σπίτια σας και τα χωριά σας να καταστραφούν».
Αυτά ανέφερε η προκήρυξη των «Αρχών Κατοχής» που εκδόθηκε στις 31 Αυγούστου 1943. Τέσσερα 24ωρα πριν, στις 27 Αυγούστου, 2.000 Γερμανοί στρατιώτες με 15 τεθωρακισμένα και 70 φορτηγά αυτοκίνητα ακολουθούμενοι από δοσιλόγους από την Κούλουρη Σαλαμίνας, ξεκινούσαν την βάρβαρη επίθεσή τους και στα τρία ηρωικά ανταρτοχώρια. Οι νεότεροι διέφυγαν στα γύρω βουνά. Πίσω έμειναν οι γέροντες, οι άρρωστοι και τα γυναικόπαιδα. Ήταν τα αντίποινα για το «χτύπημα» που επιφύλαξαν αντάρτες του ΕΛΑΣ στις 22 Αυγούστου όταν μια γερμανική μοτοσυκλέτα με δυο στρατιώτες έκανε αναγνωριστική πορεία προς την Δομβραίνα. Στην θέση «Καλίγωμα» πυροβολήθηκε από οπλισμένους αντάρτες που φρουρούσαν το ελεύθερο χωριό. Από τους πυροβολισμούς τραυματίστηκε ο ένας και σύμφωνα με τον αείμνηστο βουλευτή Βοιωτίας του ΠΑΣΟΚ Γιώργο Κατσιμπάρδη, δεν είναι καν βεβαιωμένο ότι πέθανε, όπως θωρούσαν κάποιοι.
Σύμφωνα με τις καταγραφές του στο βιβλίο «Θυσία στον βωμό της λευτεριάς», είναι πλάνη που σκόπιμα καλλιέργησαν διάφοροι εθνοκάπηλοι το επιχείρημα ότι η καταστροφή των τριών μαρτυρικών χωριών έγινε λόγω της επίθεσης στην γερμανική μοτοσυκλέτα. Όπως σημείωνε το ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ «υπάρχουν επίσημες αναφορές του γερμανικού επιτελείου που δείχνουν ότι έως το 1943, τότε δηλαδή που κρίνονταν ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή, ήταν γενική διαταγή να χτυπηθούν και εξολοθρευθούν όλες οι “εστίες” της Αντίστασης στην Ελλάδα», η οποία είχε καταφέρει καίρια πλήγματα στις πομπές ανεφοδιασμού των κατακτητών με προορισμό την Λιβύη και την Αίγυπτο.
Σε κάθε περίπτωση, το χτύπημα κατά των δυο Γερμανών από τους αντάρτες ήταν μια ικανή αφορμή για να δείξει το στυγνό του πρόσωπο ο κατακτητής συγκεντρώνοντας ισχυρές δυνάμεις και σκορπώντας τον όλεθρο στα τρία χωριά της Βοιωτίας με το κάψιμό τους και την λεηλασία τους, σκοτώνοντας όσους προσπαθούσαν να περισώσουν κάτι από την περιουσία τους ή παίρνοντας μαζί τους ομήρους.
Η «Ελεύθερη Ρούμελη» του ΕΑΜ Ρούμελης έγραφε την 1η Σεπτεμβρίου 1943: «Πριν οχτώ μέρες οι Γερμανοί βομβάρδισαν και κατέστρεψαν την κωμόπολη Δομβραίνα και τα χωριά Χώστια και Κακόσι. Δηλαδή κάψαν πάνω από 2.000 σπίτια κι όλος αυτός ο κόσμος μένει άστεγος. Στην Δομβραίνα σκοτώσαν τα ζώα και ύστερα τα ρίξανε μέσα στα πηγάδια για να αχρηστεύσουν την ύδρευσή τους. Συλλάβανε περί τα 150 άτομα και τα πήγανε στο Τατόι, τη Θήβα και τη Λειβαδιά».
Στην κατεύθυνση αυτή το βιβλίο του Γιώργου Μαστροδήμου υπό τον τίτλο «Φύγετε γιατί έρχονται…» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βιβλιόραμα για την πυρπόληση των τριών χωριών της Βοιωτίας Δομβραίνα, Θίσβη και Χώστια τον Αύγουστο του 1943, αποτελεί ξεχωριστή συμβολή στην ιστορική καταγραφή των τραγικών εκείνων γεγονότων που σκόρπισαν τον θάνατο και την καταστροφή.
Δομβραίνα, Θίσβη, Χώστια Το κάψιμο τριών χωριών Βοιωτία, Αύγουστος 1943
Η πυρπόληση και καταστροφή της Δομβραίνας, της Θίσβης και των Χωστίων από τους Γερμανούς κατέλειπε μια σελίδα γεμάτη δάκρυα, πόνο, αίμα και ξεριζωμό, που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στη συνείδηση των ανθρώπων που τη βίωσαν.
Οι επίγονοί τους την ξαναβιώνουν σε κάθε επέτειο και οι μαρτυρίες που συγκέντρωσε ο Γ. Μαστροδήμος κάνουν το βίωμα οδυνηρό, αλλά ταυτόχρονα και λυτρωτικό. Η πολυφωνική αφήγηση του πολυήμερου δράματος της περιοχής είναι συγκλονιστική.
Η κεντρική ιδέα του Γ. Μαστροδήμου, να συμπεριλάβει το δράμα του 1943 σε ένα συμμετοχικό έργο, καθιστά την περιγραφή
των γεγονότων και της συμπεριφοράς των ανθρώπων περισσότερο αξιόπιστη. Δίνει, στην ακριβή αποτύπωση της τραγικότητας των τριών χωριών, χαρακτήρα που υπερβαίνει την περιοχή ως τόπο εξέλιξης του δράματος.Το έργο ολοκληρώνεται έγκυρα, με στοιχεία και μαρτυρίες, αναμνήσεις, έγγραφα και δημοσιεύματα της εποχής, και με τις ισχυρές υπογραφές σημαντικών πνευματικών ανθρώπων, που πλαισιώνουν τη μεταφορά των γεγονότων.
Η αναβίωση στις σελίδες του βιβλίου της καταστροφής αποκτά έντονα χαρακτηριστικά και φέρνει στο επίκεντρό της πρώτα τους ανθρώπους και την προφορά τους στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα και μετά το υλικό κόστος που κατέβαλαν με την πυρπόληση της περιουσίας τους.
Οι αυθεντικές μαρτυρίες μετά από πολλές δεκαετίες και οι σημερινές προσεγγίσεις συγκροτούν μια εξαιρετική έκδοση, που αποτελεί απότιση φόρου τιμής στα θύματα και αποτελεί συμβολή στη συνολική ιστορία της Εθνικής Αντίστασης.
Περιεχόμενα
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ Β'
Πρόλογος
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Σαν παραμύθι, σαν ιστορία
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ένα βιβλίο - κορυφαία συμβολή
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΥ
Εφιάλτης
Μέρος Πρώτο Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΛΛΙΑΣ
Από τη δράση του 11/34 τάγματος του ΕΛΑΣ στην περιοχή "ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ"
Μεγάλη μάχη στην Δομβραίνα
ΜΑΡΩ ΚΑΡΑΔΗΜΟΥ-ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗ
Μια μέρα
"ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΡΟΥΜΕΛΗ"
Τα εγκλήματα των καταχτητών
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΤΟΧΗΣ
Προς τον λαόν των επαρχιών Θηβών και Λεβαδείας!
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΑΡΑΦΗΣ
Προς την Συμμαχικήν Στρατ. Αποστολήν
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΤΣΙΜΠΑΡΔΗΣ
Θυσία στον βωμό της λευτεριάς
ΙΑΣΟΝΑΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ
Μια γερμανική και μια αντάρτικη καταγραφή
JOHN E. DULA, EUNICE MINTON
Έκθεση για την Δομβραίνα
FRANK MUNK
Ένα πείραμα συνεργασίας
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ X. ΚΑΡΑΜΠΟΓΙΑΣ
Γραπτή έκθεση-αναφορά
ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΥ
Τεκμήρια
Μέρος Δεύτερο ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ
ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΙΧΑ
Η προφορική μαρτυρία ως πηγή για την ιστορία
ΣΟΦΙΑ ΚΑΛΗ
Πάρε Κατερίνα τα κορίτσια
ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
Ο κόσμος καραβάνι
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΕΪΔΑΝΗΣ
Δεν με πιάσανε οι σφαίρες
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΥΓΙΑΣ
Τον καπνό βλέπαμε μόνο
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΟΦΙΑΣ
Θυμάμαι, είχα κοντό παντελόνι
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΝΑΔΙΩΤΟΥ
Κουρνιάσαμε, περάσαμε τον χειμώνα
ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΣΣΙΤΑΣ
Θυμάμαι τον τρόμο
ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΩΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ
Εγώ, ηλικίας οκτώ ετών
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΥ
Ο Νάκιας
ΝΙΚΟΣ ΚΟΛΛΙΑΣ
Αμίλητοι, και θυμωμένοι
ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΚΟΛΛΙΑ
Ήταν το πτώμα της γίδας
Μητροπολίτης Βερατίου, Αυλώνος και Κανίνης ΙΓΝΑΤΙΟΣ
Τρέχοντας προς όλες τις κατευθύνσεις
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Θ. ΚΙΟΥΣΗΣ
Χώστια
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΚΚΟΡΗΣ
Η μπάρα που τα ξέπλυνε όλα
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΕΪΔΑΝΗΣ
Η Κατοχή και το κάψιμο
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΕΪΔΑΝΗΣ
Η επιστροφή στο χωριό
ΚΡΥΣΤΑΛΛΟ ΔΕΔΕ
Το κάψιμο των Χωστίων
Μέρος Τρίτο ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΣΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
ΕΛΕΝΗ ΚΟΒΑΝΗ
Μια κατοχική 25η Μαρτίου με αθλητική πάλη
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΣΙΓΙΑΝΝΗΣ
Σαν καραβάνια τσιγγάνων
ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΧΡ. ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ
Η φωτιά
ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΥ
0 Άη-Γιάννης στην Κατοχή
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Οι Ιταλοί
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΡ. ΚΑΡΑΜΠΟΓΙΑΣ
Εκδηλώσεις γενναιοφροσύνης
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Ο Δάσκαλος
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΛΟΖΟΥΜΗΣ
Η μάχη της Τάτ'ζας
ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΚΡΗΣ
Φιλοξενία στην Ξηρονομή
ΜΑΡΙΑ ΜΠΕΣΣΑ ΑΣΒΟΣ
Μνήμες
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΩΤΗΣ
Τα μετά
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΒΑΝΗΣ
1940-1950: Κατάθεση βιωμάτων ενός μικρού παιδιού
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΛΑΪΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ
Θυσία στον βωμό της λευτεριάς
Μέρος Τέταρτο Ο ΝΑΖΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ ΤΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΙΑΚΑΝΤΑΡΗΣ
Ναζισμός, ό,τι πιο απάνθρωπο
ΧΡΙΣΤΙΝΑ I. ΣΤΑΜΟΥΛΗ
Μη λήθη, δηλαδή Αλήθεια!
Μέρος Πέμπτο Ο ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Ο παππούς μου, ο "Ματρόζος"
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Το μουσείο της σχολικής ζωής μας
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΙΩΤΗΣ
Ελεγεία φωτογραφιών
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Τα μαγαζιά της Θίσβης του '60
ΕΛΕΝΗ ΚΟΒΑΝΗ
Ελικώνια Ανάσταση
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Χριστούγεννα στην Μακαριώτισσα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
"Πνίγηκε το Λικέρι"
ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ
Η μετανάστευση
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Η Δομβραίνα που αγαπήσαμε!
ΓΙΑΝΝΗΣ Σ. ΚΩΤΣΑΔΑΜ
Η Μακαριώτισσα
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Μνήμη Λουκά Αρβανίτη (1948-2020)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ
Επιστολή για το βιβλίο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Ένα χρέος
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΡΟΔΗΜΟΣ
Τα πρόσωπα του βιβλίου
Έρευνα- Επιμέλεια: Μαστροδήμος Γιώργος
ΠΗΓΗ:
https://www.tovima.gr/
https://www.politeianet.gr/books/9789609548595-sullogiko-bibliorama-fugete-giati-erchontai-ikni-pse-binin-357069
2984/5-12-24
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου